Je hoeft maar literatuur, een artikel of een onderzoek over opvoeding en de ontwikkeling van kinderen te lezen en ja hoor, daar heb je ze weer aan je voordeur staan, schuldgevoelens! Ik kan me nog goed de oncomfortabele gevoelens herinneren die me bekropen toen ik voor het eerst met het werk van dr. Neufeld in aanraking kwam. Het duurde een tijdje voordat ik me volledig in dit werk onderdompelde omdat ik zoveel last had van mijn schuldgevoelens, die de kop opstaken toen ik inzicht kreeg in mijn eigen fouten en onkunde, ongeacht de logische reden hierachter. Daar ontwikkelde ik pas later milde ogen voor.
Het duurde even voordat ik begreep dat mijn schuldgevoel gevoelens zijn die voortkomen uit de bron van liefde voor mijn kinderen. Door mijn warme gevoelens voor mijn kinderen en de verantwoordelijkheid die ik voor ze VOEL, voel ik me schuldig wanneer ik geconfronteerd word met mezelf en zie dat ik ook een mens in ontwikkeling ben en misschien wel nooit perfect zal worden, ook in mijn ouderschap niet.
Want ook ik maak genoeg fouten en ook ik leer nog steeds. Ook ik verlies in menselijkheid weleens mijn geduld, kan moe zijn en daardoor impulsief reageren, en voel zo nu en dan ook onmacht zodat ik in een machtsstrijd met mijn kinderen verval. Maar waar ik me bewust van ben geworden is dat ik te allen tijde zelf verantwoordelijk ben voor mijn schuldgevoelens. Ik hoor de verantwoordelijkheid voor mijn schuldgevoelens te nemen in plaats van ze te projecteren op mijn kinderen.
Schuldgevoelens zijn onprettig, en het liefst gaan we ze uit de weg door anderen er verantwoordelijk voor te maken, zoals onze kinderen. We maken onze kinderen verantwoordelijkheid voor onze gevoelens als we hen als oorzaak aanwijzen wanneer we ons geduld hebben verloren wanneer ze bijvoorbeeld niet naar ons luisteren, het anders doen dan onze verwachting of wanneer zij fouten maken. Door hen zijn we moe, lusteloos, verward, verdrietig, gefrustreerd of geïrriteerd. Zij zijn dan schuldig. En zolang zij de schuld hebben, hoeven wij ons niet schuldig te voelen over de manieren waarop we op ze gereageerd hebben of hoe we iets aangepakt hebben.
Wanneer een ander schuldig is, wanneer de fout bij de ander ligt, zijn wij niet de falende partij en ligt het niet aan ons. “Wij maken geen fouten in ons ouderschap.” Precies de boodschap die onze samenleving graag ziet. Iedere ouder weet hoe makkelijk mensen het gedrag van je kinderen en vooral jouw reactie op dat gedrag bekritiseren.
Er bestaan veel schoolprogramma’s waarin kinderen wordt geleerd de gevolgen van hun gedrag te overzien. Wat ze dan hopelijk tot ander gedrag aanzet. Maar onvolwassen kinderen (tot pakweg 7 jaar) kunnen dat nog helemaal niet. De hersenfuncties van onvolwassen kinderen zijn nog niet volgroeid om zich bewust te zijn van de impact van hun gedrag. Dat betekent dat wij, tot kinderen en hun hersenen meer in volwassenheid groeien, daarvoor verantwoordelijk zijn en ze zullen moeten begeleiden. Niet door verantwoording voor ongewenst gedrag te verwachten, maar door zelf een relatie aan te gaan met wat er misgaat en wat ons aandeel daaraan is.
Dat betekent dat je in contact durft te blijven met je gevoel. Dat betekent dat je de tranen en de teleurstelling laat komen over de dingen die niet gelukt zijn, die je graag anders had gewild en over de dingen waar je spijt van hebt. Het betekent de compassie met jezelf vinden dat je met al je goede bedoelingen niet foutloos kan zijn. Schuldgevoelens horen nou eenmaal bij goed ouderschap. Daar ontkom je niet aan wanneer je je verantwoordelijk voor je kinderen voelt. En dat is maar goed ook.
Dr Neufeld zegt dat het beter is om oncomfortabele gevoelens te doorleven dan op allerlei manieren deze gevoelens proberen te vermijden. Schuldgevoelens zijn de maatstaf voor jouw emotionele volwassenheid, de mate waarin je in staat bent een relatie met jezelf te hebben.
Wanneer wij ons schuldig voelen betekent het dat we graag anders willen doen. Schuldgevoel geeft de gelegenheid om beter te doen. Dus verwelkom al je schuld, je schaamte en alle oncomfortabele gevoelens die je als ouder kan voelen. Doorleef ze, vergeef jezelf, leer ervan en ga verder. Zo word je een betere ouder!
